یاد آسایش گیتی بزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
تاریخچه شب یلدا
۳۰ آذر که بلندترین شب و کوتاهترین روز را دارد توسط ایرانیان جشن گرفته میشود که قدمت این جشن به طور دقیق مشخص نمیباشد و برخی باستانشناسان قدمت این جشن را ۷ هزار سال میدانند.
باستانشناسان با استناد به برخی ظروف سفالی یافت شده با نقوش ماههای ایرانی که با شکلهایی همچون عقرب و قوچ نمایش داده میشده قدمت شب یلدا را به هفت هزار سال تخمین زده اند.
ایرانیان این شب را که «شب یلدا» یا «شب چله» نامیده میشود از غروب آفتاب ۳۰ آذر تا طلوع خورشید ۱ دی جشن میگیرند.
ابوریحان بیرونی از شب یلدا به نام میلاد اکبر نام برده که به معنای میلاد خورشید میباشد.
معنی لغت یلدا
یلدا لغت سریانی و به معنی میلاد و زایش است.
آداب و رسوم شب یلدا
امروزه در شب یلدا، اقوام در خانهی فرد بزرگتر خانواده دور هم جمع شده و این شب را جشن میگیرند.
معمولا افراد مسنتر خانواده، برای سایرین قصه تعریف میکنند و اشعار حافظ و فردوسی در این شب خوانده میشود.
در شب یلدا آجیل، هندوانه، انار، لبو و میوههای فصل تهیه و سرو میشود.
انار یکی از اصلیترین میوههای این شب است، چرا که در گذشته آن را مایه برکت و باروری میدانستهاند.
انار و هندوانه که به رنگ سرخ هستند نمادی از خورشید در شب تصور میشود.
قصه گویی
در شب یلدا قصههایی غیرواقعی از دیوها و پریها توسط افراد بزرگتر خانواده تعریف میشود.
در بین آذربایجانیها قصه حسین کرد شبستری و در بین خراسانیها داستانهای شاهنامه رایجتر میباشند.
فال حافظ
در شب یلدا بزرگتر خانواده با خواندن: ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، من طالب یک فالم، بر من نظر اندازی…
دیوان حافظ را باز کرده و در صورتی که اشعار آن صفحه مثبت باشه به نیت خوب گرفته و در صورت منفی بودن به نیت بد میگیرند.
شاهنامه خوانی
یکی دیگر از آدابی که در شب یلدا انجام میشود شاهنامه خوانی است.
در گذشته شاهنامه به صورت نقالی خوانده میشده که جذابیت زیادی دارد و متاسفانه امروزه این شیوه شاهنامه خوانی رو به نابودی میباشد.
البته این رسومات در هر استان ممکن است کمی متفاوت باشد و مردم هر استان با توجه به فرهنگ و آداب خود این شب را جشن میگیرند.
عکسهایی از تزئینها برای شب یلدا